CED: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 18:00, 30 lip 2016

Historia

Firma RCA prowadziła prace nad systemem zapisu obrazu na płytach od początku lat 60-tych. Pierwsze urządzenia były czysto mechaniczne i pracowały na podobnej zasadzie jak zwykłe gramofony. W połowie lat 60-tych zaprezentowano nawet prototypowe urządzenia. Jak pamiętam umożliwiały one zapis ok. 15 minut nagrania czarno białego obrazu na jednej stronie płyty. Jakość obrazu katastrofalnie spadała wraz z każdym odtworzeniem.

Dopiero na przełomie lat 60-tych i 70-tych zmieniono zasadę ich pracy. Prawdopodobnie ktoś wpadł na pomysł, aby wady pierwotnych mechanicznych urządzeń wykorzystać jako zalety. W urządzeniach mechanicznych bezwładność igły uniemożliwiała przeniesienie odpowiednio szerokiego pasma wysokich częstotliwości. Twarde, metalizowane płyty wprowadzały dodatkowe zakłócenia w postaci zmian pojemności układu igła-płyta. I ten efekt ostatecznie wykorzystano. Igła została zastąpiona elektrodą (zwaną od tej pory "stylusem"), a nośnikiem sygnału uczyniono zamiast drgań mechanicznych zmiany pojemności układu elektroda-płyta.

Wstępna wersja systemu była jednak niezwykle kosztowna. Płyta miała wielowarstwową budowę, a elektroda odczytująca wymagała smarowania i mimo wszystko niszczyła odtwarzaną płytę.

Ostateczną wersję systemu zaprezentowano pod koniec lat 70-tych. Płyty były wykonane z PVC (polichlorek winylu) domieszkowanego węglem, dzięki czemu uzyskiwano przewodność elektryczną płyty. Elektroda przesuwała się w rowku w płycie, a zmiany jego kształtu wpływały na pojemność układu płyta-elektroda. Mikroskopijny nacisk elektrody na płytę (rzędu 60mg) uniemożliwiał wykorzystanie elektrody do przesuwania nad płytą karetki w której była zamocowana. Karetka była przesuwana za pomocą oddzielnego, bardzo czułego układu elektronicznego, na zasadach zbliżonych do tych wykorzystywanych w odtwarzaczach CD (czyli podwójny układ: przesuwanie karetki plus precyzyjne pozycjonowanie stylusa).

Pierwszy komercyjny odtwarzacz pojawił się na rynku w 1981 r. Była to bardzo prosta konstrukcja. Odtwarzacze z dźwiękiem stereo zostały wprowadzone na rynek rok później, a bardziej luksusowe modele ze zdalnym sterowaniem i swobodnym dostępem(!) dopiero w 1983 r. (nawet późne odtwarzacze umożliwiały tylko wybór ścieżki - "chapter" - a nie odtwarzanie od dowolnie wybranego momentu nagrania).

Możliwości

System CED zapewniał jakość obrazu zbliżoną do kasetowych nagrań wideo (pasmo przenoszenia w granicach 3MHz). Na jednej stronie płyty mieściło się maksymalnie 60 minut nagrania w kolorze z dźwiękiem stereo. Jakość obrazu zauważalnie się pogarszała po ok. 500 odtworzeniach płyty.

CED był sprzedawany nie tylko w USA (NTSC). Istniały też wersje przeznaczone na rynek brytyjski (PAL). Oczywiście inny system video wymuszał użycie nie tylko odpowiednich odtwarzaczy ale także płyt (tzn. istniały płyty oddzielnie w NTSC i w PAL).

Ponieważ nie mamy takiego urządzenia i szansa na to abyśmy je kiedykolwiek mieli jest słaba, to dla przybliżenia tematu proponujemy skorzystanie z poniższych linków zewnętrznych:

https://www.youtube.com/watch?v=MqWlcgGG7DE

https://www.youtube.com/watch?v=XoTc9l7ObHY

Zmierzch

CED miał być systemem powszechnego użytku. O mniejszych możliwościach niż LD, ale i o niższej cenie. Producent zakładał nierealistyczne plany. Np. przewidywał osiągnięcie do 1983 r. 50% udziału w rynku (a dokładniej miał nadzieję, że urządzenia tego typu znajdą się w co drugim gospodarstwie domowym w USA). Niestety, w pierwszym roku udało się sprzedać zaledwie 100.000 szt. urządzeń pracujących w tym standardzie. Urządzenia pracujące w tym systemie wycofano z produkcji w 1984 r. Nowe tytuły płyt miały być wydawane do roku 1986, ale ze względu na minimalne zainteresowanie Klientów zaprzestano nowych wydań już w 1985 r.

Autor: dr inż. Szymon Dowkontt

Zdjęcia: doc. dr inż. Maciej Tułodziecki

Powrót do CED, LD, CD-i Etc.